Kapadokya Evleri, Kapadokya Evleri Mimari Özellikleri
Kapadokya, Pers dilinde
‘Güzel Atlar Ülkesi’
60 milyon yıl önce,
Erciyes, Hasandağı ve Güllüdağ’ın püskürttüğü lav ve küllerin
oluşturduğu yumuşak tabakaların milyonlarca yıl boyunca yağmur ve rüzgar
tarafından aşındırılmasıyla ortaya çıkmıştır…
Halk dilinde bu oluşumlar
‘Peribacası’ olarak adlandırılmış, tarih boyunca ve bugün, insanlara ev
sahipliği yapmışlardır.
Peribacalarının oluşum süreci devam ederken,
tarihsel süreçte insanlarda bu
peribacalarının içinde evler,
Hıristiyanlık dininin yayıldığı kiliseler oymuş, bunları fresklerle
süsleyerek binlerce yıllık medeniyetleri günümüze taşımışlardır.
Kayalara oyulmuş geleneksel Kapadokya evleri ve güvercinlikler bölgenin
bugün bile özgün bir görünüme sahip olmasını sağlamıştır.
Dünyanın nadir bölgelerinden biri olan Kapadokya’daki evler, yerli ve
yabancı ziyaretçilerin akınına uğramaktadır. Burada yaşayan halk,
kayaların içini oymuşlar ve ev olarak kullanmışlardır. Günümüzde
bazıları hala otel olarak turizme hizmet etmektedir.
Kapadokya evleri
yamaçlara, ya kayaların oyulması suretiyle ya da kesme
taştan inşa edilmişlerdir. Bölgenin tek
mimari malzemesi olan taş,
yörenin volkanik yapısından dolayı ocaktan çıktığında yumuşak olduğundan
çok rahat işlenebilmekte, ancak hava ile temas ettikten sonra
sertleşerek çok dayanıklı bir yapı malzemesine dönüşmektedir. Kullanılan
malzemenin bol olması ve kolay işlenebilmesinden dolayı yöreye has olan
işçiliği gelişerek mimari bir gelenek halini almıştır.
Bazen bir çeşme yada bir dinsel merkezin bulunduğu meydanı çevreleyen
sokaklarla oluşan mahalleler yerleşmenin özelliğini yansıtırlar.
Sokaklar topografik özelliklere uyar ve
genellikle insanla beraber yüklü bir hayvanın geçebileceği ölçektedir.
Bazı yerleşmelerde sokak üzerinden taşan saçaklar kapalı, samimi ve
değişken perspektifli mekan etkileri oluştururlar. Bu organik sokakları
bölgesel özelliklere göre bazen ahşap payandalı yada taş konsollu
çıkmaları ile yapı kütleleri, bazen de yüksek bahçe ya da avlu duvarları
sınırlar.
Bahçe, avlu veya avluyu çevreleyen mekanlardan oluşur. Her şey
kullanıcının yaşama biçimi ve günlük eylemlerine göre tasarlanmıştır.
Genel özellikleri şöyle sıralanabilir.
• Pratik olma
• Fonksiyonellik
• Çevresel etmenlere uyum sağlamak
• Çözüme çekirdekten başlayıp dışa doğru geliştirip bütünlüğü sağlamak
• Malzeme seçiminde en yakın çevreyi dikkate almak
• Çözümlemede, strüktürde, kitle etkisinden önce sadelik…
Kapadokya evinde plan, odaların bir
sofa çevresinde dizilmesiyle oluşur. Oda, biçimi, büyüklüğü, nitelikleri
ile pek az değişken bir yaşama birimidir. Odalar arası alan
diyebileceğimiz sofa ise her özelliği ile değişkendir.
Mekanlarda kemerli, tonozlu bir mimari yapı hakimdir. Gerek avlu gerekse
ev kapılarının malzemesi ahşaptır. Kemerli olarak yapılmış kapıların üst
kısmı stilize sarmaşık veya rozet motifleriyle süslenmiştir. Evlerin kat
aralarında bulunan konsolların araları bazen tek bazen de 2-3 sıra
rozet, yıldız, yelpaze, fırıldak ve stilize bitki motifleriyle
doldurulmuştur.
Evlerin pencereleri ikişer veya üçerli olup etrafları daha çok stilize
bitki motifleriyle süslüdür. Pencereler ‘kanatlı’ ve ‘giyotin’ tarzda
olmak üzere iki tiptir.
Evlerde çok sayıda oda, mutfak, depo, tandır, kiler bulunmaktadır.
Misafir odalarındaki nişlerde sıva üzerine boyalı bezemeler
bulunmaktadır. Taş şömineler, taş merdivenler, dekoratif nişler,
sedirler, yöresel halılar, toprak kaplar,objeler dekorasyonlarında
vazgeçilmez unsurlardır.
Ihlara Vadisi
Mimari Tasarım /
Mimari Tasarım Örnekleri
Dünyanın 7 Harikası / Dünyanın Yeni 7 Harikası / Kapadokya Evleri / Harran Evleri / Pagoda Evleri / İglolar / Kervansaray / Kümbet / Anadolu Ünlü Evleri